17 OHP

17-OHP (17-hydroksyprogesteron) to hormon steroidowy produkowany w nadnerczach i jajnikach, będący pośrednim produktem w syntezie kortyzolu i androgenów. Jego oznaczenie jest niezwykle ważne w diagnostyce zaburzeń hormonalnych, które mogą wpływać na cykl miesiączkowy, owulację i zdolność do zajścia w ciążę.

Dlaczego oznacza się 17-OHP w diagnostyce niepłodności?

Badanie 17-OHP wykonuje się głównie w celu:

wykluczenia wrodzonego przerostu nadnerczy (CAH) – szczególnie tzw. postaci nieklasycznej (łagodnej), która może przebiegać bezobjawowo, ale prowadzić do zaburzeń owulacji i płodności,
oceny nadmiernej produkcji androgenów – co może prowadzić do nieregularnych cykli, trądziku, hirsutyzmu (nadmiernego owłosienia) i PCOS,
różnicowania przyczyn hiperandrogenizmu – pozwala odróżnić nadnerczowe i jajnikowe źródło problemu,
oceny pracy nadnerczy – zwłaszcza przy niepłodności o niewyjaśnionej przyczynie lub poronieniach nawracających.

Jak wygląda badanie?

Wykonuje się je z krwi żylnej, najczęściej między 2. a 5. dniem cyklu miesiączkowego, rano i na czczo.
Czasem wykonuje się też test stymulacyjny z ACTH, jeśli wynik jest niejednoznaczny – pozwala to ocenić, jak nadnercza reagują na stymulację.

Normy 17-OHP (dla kobiet w fazie folikularnej – mogą się różnić w zależności od laboratorium):

< 2,0 ng/ml – norma (w zależności od jednostek: < 6 nmol/l),
2,0–6,0 ng/ml – wartości graniczne, mogą wymagać dalszej diagnostyki (np. testu z ACTH),
> 6,0 ng/ml – sugeruje możliwość wrodzonego przerostu nadnerczy (łagodna postać).

Co oznacza nieprawidłowy poziom?

Podwyższony 17-OHP może oznaczać:
- nieklasyczną postać wrodzonego przerostu nadnerczy (NCAH),
- nadczynność nadnerczy,
- zwiększoną produkcję androgenów, co wpływa na płodność.
Obniżony poziom zwykle nie ma znaczenia klinicznego.

Znaczenie dla płodności:

Kobiety z podwyższonym 17-OHP często mają nieregularne cykle, brak owulacji i trudności z zajściem w ciążę.
Utrzymujący się wysoki poziom może wymagać leczenia farmakologicznego (np. glikokortykosteroidami), które reguluje poziom hormonów i przywraca owulację.
Wczesna diagnoza zaburzeń nadnerczy pozwala skutecznie zwiększyć szanse na ciążę naturalną lub wspomaganą.

Podsumowanie:

Badanie 17-OHP to kluczowy element diagnostyki hiperandrogenizmu i niepłodności związanej z zaburzeniami nadnerczowymi. Pomaga wykryć ukryte, często niediagnozowane przyczyny nieregularnych cykli, braku owulacji i problemów z zajściem w ciążę. Jest szczególnie zalecane u kobiet z objawami nadmiaru androgenów, poronieniami nawracającymi oraz niewyjaśnioną niepłodnością.