Homocysteina

Homocysteina to aminokwas siarkowy powstający naturalnie w organizmie podczas przemiany metioniny. Jej prawidłowy poziom jest ściśle związany z funkcjonowaniem układu sercowo-naczyniowego, neurologicznego i hormonalnego. W ostatnich latach coraz częściej bada się homocysteinę również w kontekście płodności, ponieważ jej podwyższony poziom może mieć istotny wpływ na trudności z zajściem w ciążę, a także na prawidłowy rozwój zarodka i przebieg ciąży.

Dlaczego oznacza się homocysteinę u kobiet z niepłodnością?

Podwyższony poziom homocysteiny może prowadzić do mikrozakrzepów w naczyniach krwionośnych endometrium i łożyska, co utrudnia implantację zarodka i zwiększa ryzyko poronień.
Zbyt wysoka homocysteina wiąże się z zaburzeniami owulacji, uszkodzeniami komórek jajowych i spadkiem jakości zarodków w procedurach in vitro (IVF).
Wysoka homocysteina często towarzyszy mutacji genu MTHFR, która upośledza przekształcanie kwasu foliowego do jego aktywnej formy, niezbędnej dla prawidłowego rozwoju cewy nerwowej płodu i utrzymania ciąży.
Może również wiązać się z niedoborami witamin z grupy B (B6, B12) i kwasu foliowego, co wpływa negatywnie na równowagę hormonalną i zdrowie reprodukcyjne.

Jak wygląda badanie?

Badanie poziomu homocysteiny wykonuje się z krwi żylnej, na czczo, najlepiej po 10–12 godzinach od ostatniego posiłku. Warto je połączyć z oznaczeniem poziomu witaminy B12, kwasu foliowego oraz (w razie potrzeby) genotypem MTHFR.

Normy i interpretacja:

<10 µmol/l – poziom prawidłowy (optymalnie 5–8 µmol/l dla kobiet planujących ciążę),
10–15 µmol/l – lekko podwyższony poziom,
>15 µmol/l – hiperhomocysteinemia – wymaga leczenia i suplementacji.

Co wpływa na wzrost poziomu homocysteiny?

Niedobór kwasu foliowego, witaminy B6 i B12,
Mutacje genetyczne (np. MTHFR C677T),
Przewlekły stres i stan zapalny,
Nieprawidłowa dieta (bogata w białko, uboga w warzywa liściaste),
Używki: papierosy, alkohol, kawa w nadmiarze.

Znaczenie dla płodności:

Podwyższona homocysteina może utrudniać zapłodnienie, zagnieżdżenie zarodka oraz zwiększać ryzyko wczesnych strat ciąż.
U kobiet w ciąży zwiększa ryzyko powikłań: zakrzepicy, stanu przedrzucawkowego, hipotrofii płodu i poronień.
U mężczyzn może wpływać na jakość nasienia poprzez zwiększony stres oksydacyjny.

Leczenie i profilaktyka:

Suplementacja metylowaną formą kwasu foliowego (5-MTHF), witaminą B6 (P-5-P) i witaminą B12 (metylokobalaminą).
Dieta bogata w zielone warzywa, strączki, orzechy, awokado.
Unikanie czynników zwiększających homocysteinę (papierosy, alkohol, stres).

Podsumowanie:

Homocysteina to czuły wskaźnik ryzyka naczyniowego i metabolicznego, który ma bezpośredni wpływ na zdolność do zapłodnienia i utrzymania ciąży. Badanie jej poziomu jest szczególnie zalecane u kobiet z nawracającymi poronieniami, niepowodzeniami implantacji zarodków w procedurach IVF oraz u osób z obciążonym wywiadem genetycznym (mutacje MTHFR). Utrzymanie homocysteiny na optymalnym poziomie to ważny krok w skutecznym leczeniu niepłodności.