Prolaktyna (PRL) to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową, który odgrywa kluczową rolę w regulacji funkcji rozrodczych, zwłaszcza u kobiet. Jego główną funkcją jest stymulacja produkcji mleka po porodzie, ale nieprawidłowy poziom prolaktyny – zarówno zbyt wysoki, jak i zbyt niski – może istotnie wpływać na płodność i przebieg cyklu miesiączkowego.

Dlaczego warto badać prolaktynę?

• Zaburzenia owulacji – nadmiar prolaktyny (hiperprolaktynemia) może hamować wydzielanie gonadotropin (FSH i LH), co prowadzi do zaburzeń owulacji lub jej całkowitego braku.

• Nieregularne cykle miesiączkowe lub ich brak – wysoka prolaktyna często powoduje skrócenie lub wydłużenie cykli, a nawet wtórny brak miesiączki.

• Problemy z zajściem w ciążę – nadmierny poziom prolaktyny uniemożliwia prawidłową owulację i przygotowanie endometrium do implantacji zarodka.

• Nawracające poronienia – zaburzenia hormonalne związane z prolaktyną mogą wpływać negatywnie na utrzymanie ciąży.

• Obniżone libido i suchość pochwy – u kobiet mogą to być objawy wskazujące na hiperprolaktynemię.

Jak wygląda badanie?

Badanie polega na pobraniu próbki krwi żylnej, najczęściej w godzinach porannych, na czczo. Zaleca się, aby przed badaniem unikać stresu, intensywnego wysiłku fizycznego i współżycia, ponieważ wszystkie te czynniki mogą przejściowo podnieść poziom prolaktyny. Czasem wykonywany jest także test stymulacji metoklopramidem, aby ocenić rezerwę wydzielniczą przysadki.

Co oznacza wynik?

• Prawidłowy poziom prolaktyny zależy od fazy cyklu, ale najczęściej mieści się w zakresie: 4,79–23,3 ng/ml (normy mogą się różnić w zależności od laboratorium).

• Podwyższony poziom (hiperprolaktynemia) może świadczyć o: mikrogruczolaku przysadki, zaburzeniach tarczycy (niedoczynność), stresie, PCOS lub stosowaniu niektórych leków.

• Obniżony poziom prolaktyny występuje rzadziej i zwykle nie ma istotnego znaczenia klinicznego w kontekście płodności.

Leczenie nieprawidłowego poziomu prolaktyny

W przypadku hiperprolaktynemii leczenie zazwyczaj polega na stosowaniu leków obniżających poziom prolaktyny (np. bromokryptyny, kabergoliny), a w niektórych przypadkach – na leczeniu przyczynowym, np. niedoczynności tarczycy. Prawidłowe wyrównanie poziomu prolaktyny często przywraca cykl owulacyjny i znacząco zwiększa szansę na ciążę.

Badanie poziomu prolaktyny to podstawowy, szybki i niezwykle ważny element diagnostyki niepłodności hormonalnej, szczególnie u kobiet z nieregularnymi cyklami lub brakiem owulacji.